Page 9 - Büyükşehir Belediyelerinde Toplu Ulaşım 3

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNDE TOPLU ULAŞIM 2021

YÖNETİCİ ÖZETİ

Sanayi devrimiyle birlikte başlayan hızlı kentleşme tüm dün-
yada nüfusun hızla artmasına yol açmıştır. Hızlı nüfus artışı çözülmesi
gereken birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. Kentler hızla büyür-
ken kent içi ulaşıma büyük bir talep doğmuş ve birçok şehir bunu kar-
şılayacak altyapıyı kurmakta hemen kuramamıştır. Ekonomik iyi-
leşme, yaşam standartlarının yükselmesi ve gelir düzeyinin artmasıyla
özel araç sahipliği hızla artmıştır. Çevresel etkiler göz önünde bulun-
durulmadan sadece ekonomik olarak büyümeye yönelen bu kalkınma
modeli doğal kaynakların tükenmesine, çevre kirliliği ve iklim deği-
şikliği gibi sorunlara yol açmıştır.

Güncel iklim gelişmeleri incelendiğinde sel felaketleri, orman
yangınları, dondurucu soğuklar, olağanüstü hava koşulları, biyoçeşit-
lilik kaybı yaşandığı gözlenmektedir. Bu tür iklim değişikliğine bağlı
gelişen doğa olaylarının en çok etkilendiği alanlardan biri de ulaştırma
sektörüdür. Bir yandan sektörde ortaya çıkan sera gazı emisyonları ik-
lim değişikliğine sebep olurken, diğer taraftan sebep olduğu bu fela-
ketten de etkilenmektedir.
Türkiye’de ulaştırma sektörünün toplam sera gazı emisyonları
içindeki payı yaklaşık %16’dır. Avrupa ülkelerine bakıldığında ise bu
oran uluslararası havacılık ve deniz emisyonları harici yaklaşık %23
olarak ölçülmüştür. Türkiye’nin ulaştırma sektörü türlerine göre emis-
yon payları incelendiğinde, %93 oranında karayolu, %4 havayolu, %2
denizyolu ve %0,4 demiryolu kaynaklı olduğu görülmüştür. Küresel
ölçekte ise bu oranın %74 karayolu, %12 havayolu, %11 denizyolu, %1
demiryolu kaynaklı olduğu görülmüştür.

Ulaştırma sektöründe enerji verimliliğinin sağlanması emisyon
azaltmada en önemli konu başlıklarından biridir. Küreselde ise bu ko-
nudaki genel stratejiler; erişim kısıtlamaları, vergi indirimleri ve teş-
vikler, türel dağılım (özel araç kullanımından toplu taşımaya geçiş),
karayolundan demiryoluna geçiş, motorsuz ulaşım, dijitalleşme,

TBB | 1